Les 7. De middeleeuwse stad

Lesdoelen

-    De leerlingen bekend maken met de middeleeuwse stad en op welke vlakken een Nederlandse                               middeleeuwse stad overeenkomsten heeft met een moderne Nederlandse stad.

 

Tijdsplanning

Deze les is geschikt voor een les van 45-90 minuten afhankelijk van de hoeveelheid van de opdrachten en de manier waarop de opdrachten worden uitgevoerd.

 

Hulpmiddelen

Opdracht 7.1

-          Middeleeuwse en moderne kaarten van dezelfde stad (op het werkblad is Amersfoort gebruikt).

-          Werkboek

-          Schrijfmateriaal

-          Ondersteunende powerpoint

Opdracht 7.2

-          Werkboek

-          Computers met internetaansluiting

-          Eventueel boeken om onderzoek mee te verrichten naar middeleeuwse gebouwen

-          Eventueel powerpoint

-          Een stadskaart

 

Opdrachten

Een middeleeuwse stad in Nederland verschilt sterk van een moderne stad. De samenleving, de structuur, regels en de voorzieningen zijn van een andere wereld. Om deze verschillen zichtbaar te maken zal er in deze les aan de hand van een aantal opdrachten. In de eerste opdracht staat het stratenplan van een middeleeuwse stad centraal. De verschillen tussen een middeleeuwse stad (Amersfoort in dit geval) en de moderne stad komen door de verschillen in de landkaarten duidelijk naar voren. Daarnaast wordt er een afbeelding van een middeleeuws straatbeeld aan toegevoegd om het plaatje compleet te maken.  Er zal worden ingegaan op de verschillen tussen toen en nu. Welke voorzieningen waren er en zijn er nu? Hoe werden de woningen gebouwd en geordend? Welke bescherming is er voor een stad?

            De afsluitende opdracht bestaat uit het voorbereiden van een rondleiding door een stad, waarbij de middeleeuwse invloeden door de leerlingen gepresenteerd moeten worden. Op deze wijze krijgen de leerlingen meer besef van de invloed van een middeleeuwse op de moderne stad.

 

Opdracht 7. 1. Middeleeuwse straten  (oriëntatie)     20 min

U kunt de opdracht makkelijk aanpassen aan het niveau van de leerlingen door aanvankelijk het initiatief bij de leerlingen te leggen en de vragen vrij open te houden.

Ter verdere verdieping kunnen nog een aantal extra vragen gesteld worden voor het geval de leerlingen er nog niet op waren gekomen.  

Sturende vragen

1)     Welke problemen brengen de middeleeuwse straten met zich mee?

2)     Waarom durfde men ’s nachts niet op straat komen?

3)     De belangrijke gebouwen in de stad, zoals de kerk, werden in steen gebouwd.
Waarom bouwde niet iedereen zijn huis van steen?

4)     Na een grote stadsbrand in Dordrecht moest men van het stadsbestuur alle
rieten daken vervangen door daken met dakpannen. Waarom zou men  dat
gedaan hebben?

5)      In Brugge besloot het bestuur in 1417 ook om de rieten daken te verbieden. Zij beslisten echter om een derde van de kosten die de mensen hiervoor moesten maken te vergoeden. Waarom zou het stadsbestuur dit doen?

Open vragen

1)     Wat zijn de voordelen van steden vergeleken met het platteland?

2)     Welke problemen zijn er met Middeleeuwse straten?

3)     Wat voor gebouwen staan er in een stad en waar worden deze van gemaakt?

4)     Welke gevaren liggen op de loer in de steden?

Zie het antwoordmodel voor de uitkomsten.

 -

Opdracht 7.2.  Middeleeuwse gebouwen (onderzoek en presentatie)     30-45 min

De docent gaat als volgt te werk

-          Verdeel de klas in groepjes van drie:

Elk van deze groepjes gaat onderzoek doen naar een middeleeuwse plek of gebouw in een stad bepaald door de docent. Als ze hun onderzoek klaar hebben mogen de leerlingen hun bevindingen presenteren. Drie groepen waarin elk lid van een drietal in opgesplitst wordt zorgen ervoor dat de leerlingen tijdens het onderzoek actief moeten meedoen, omdat iédereen persoonlijk moet presenteren.

-    Geef de leerlingen 15 minuten om onderzoek te doen naar hun gebouw.

-    Geef de leerlingen 10 minuten om hun presentatie voor te bereiden.

-    Splits de groep op in drie delen: van elk kleine groepje vertegenwoordig 1 leerling zijn/haar                                  middeleeuwse gebouw.

-    Laat de leerlingen in deze 3 grotere groepen presenteren.

-    Deze grotere groepen moeten als afsluiting van de opdracht een rondleiding door hun stad kunnen                       uitstippelen aan de hand van de gekozen plekken/gebouwen.

Laat de leerlingen de volgende gegevens opzoeken over het gebouw:

-    Uitzoeken in welk jaar het gebouwd is
-    Architect
-    Stijl van het gebouw (Waaraan kan je zien dat het gebouw Middeleeuws is)
-    Functie van het gebouw (kerk, bedrijf), vroeger en nu
-    Persoonlijke mening over het uiterlijk van het gebouw, + motivering.
-    Plaats in de stad (op de middeleeuwse kaart)
-    Verklaar de naam
-    Had Beatrijs er wat te zoeken?

Voorbeeld

In Amersfoort hebben de leerlingen de volgende gebouwen in hun presentatie opgenomen:

- Onze lieve vrouwen toren
- Koppelpoort
- Kamerbinnenpoort
- St. Joriskerk
- Plompe of dievetoren
- Monnikendam
- Het gasthuys
- Hofje de Poth

Zie het antwoordmodel voor specifiekere informatie hierover.







Terug naar hoofdpaginaNaar les 8