De wereld van Beatrijs

Inhoud

Frontpagepic
Werkboek


Antwoordmodel

Les 1: Inleiding Middeleeuwen

Les 2: Middeleeuwse schriftcultuur

Les 3: Leesclub Beatrijs

Les 4: De leerling als literatuurwetenschapper

Les 5: Middeleeuwse liefde

Les 6:
De positie van de vrouw in de Middeleeuwen

Les 7: De middeleeuwse stad

Les 8: Een middeleeuws klooster

Eindopdrachten


Handleiding voor de docent

Het lesplan

Dit lesprogramma bevat een lesplan betreffende het Middelnederlandse werk Beatrijs en contextlessen over de Middeleeuwen. Het lesplan bestaat uit verschillende onderdelen die onafhankelijk van elkaar te gebruiken zijn. De focus van deze lessen ligt op het verhaal van Beatrijs. Daarnaast bevat dit lesplan een werkboek voor de leerling.  Deze lessenreeks is vooral  opgebouwd aan de hand van opdrachten, zodat de leerlingen de lessen grotendeels zelfstandig kunnen doorwerken. Dit lesplan bestaat uit:

-          Een werkboek voor de leerlingen;

-     Een antwoordmodel voor de docent

-          Digitale lesplan voor de docent met extra lessuggesties.

In het instructieboek voor de docent staan de opdrachten niet uitgebreid uitgewerkt, aangezien dit al in het werkboek en het antwoordmodel gedaan is. Het instructieboek biedt achtergrondinformatie en extra lessuggesties. De voorbeelden die in het antwoordenboek zijn opgenomen zijn ontleend aan de opdrachten van de leerlingen uit de ‘masterclass’ van het Corderius College in Amersfoort.

Voor een optimaal gebruik van dit lesplan, willen wij het gebruik van één onderwerp per les aanbevelen.  Wij raden u sterk aan om de leerlingen het verhaal van Beatrijs te bestuderen, zodat de context van de lessen duidelijk is. Dit verhaal vormt ook in diverse opdrachten de rode draad van dit lesplan.

Lesdoel

Het primaire lesdoel van deze lessenreeks is dat leerlingen kennis maken met het Middelnederlandse werk De Beatrijs. Daarnaast is een zeer belangrijk secundaire lesdoel dat de leerlingen middels dit verhaal kennis verwerven over de middeleeuwse cultuur. Naast deze inhoudelijke leerdoelen worden de onderzoeksvaardigheden van de leerlingen gestimuleerd, werken ze samen in groepsverband en wordt hun honger naar kennis geprikkeld.

Doelgroep

Dit lesplan is in eerste instantie ontworpen voor een VWO 3 ‘masterclass’ waarin hoogbegaafde leerlingen zaten. Het lesplan is echter zo opgesteld dat het lesplan door middel van differentiatie ook voor andere doelgroepen gebruikt kan worden.

Samenstelling van de lessen

Les 1 is een inleidende les op de periode van de Middeleeuwen aan de hand van een mindmap en een voorwerpen opdracht. De tweede les gaat over de middeleeuwse schriftcultuur waarbij deelonderwerpen zoals de verschillen tussen het middeleeuwse boek en het moderne boek, transcriberen van een oude tekst en het maken van een initiaal. De derde les concentreert zich geheel op het lezen van De Beatrijs met behulp van de zogenaamde Bulkboekversie. De vierde les, waarbij de leerling  in de schoenen van een literatuurwetenschapper zal stappen door te werken met de zogenaamde editietechniek, is verdiepend van aard. De vijfde les gaat over liefdesopvattingen in de Middeleeuwen, waarbij ook de liefdesopvattingen van Beatrijs  de revue passeren en de leerlingen een datingprofiel van Beatrijs kunnen maken en een liefdesquiz kunnen doen. De zesde les bespreekt de positie van de vrouw in de Middeleeuwen waarbij een vergelijking wordt getrokken tussen Beatrijs en de huidige positie van de vrouw en waarin de leerling kennis maakt met uitzonderlijke middeleeuwse vrouwen. Les vijf en zes sluiten goed op elkaar aan. In les zeven maakt de leerling kennis met de middeleeuwse stad met behulp van een stadsplattegrond, het middeleeuwse straatbeeld en middeleeuwse gebouwen. De achtste les gaat in op de praktijk van het middeleeuwse klooster middels een creatieve opdracht.

Educatieve verantwoording

Aan dit lesplan liggen een aantal overwegingen ten grondslagen. Wij, Guus Wesselman en Olga Mackaay, hadden beperkte ervaring in het onderwijs. Deze overwegingen zijn dan ook intuïtief van aard en/of gestuurd door de opvattingen van Marjan Sikkema en Hannah Jansen, studenten van de Educatieve master Nederlands en onze docenten.

In onze lessen hebben wij gepoogd om een diversiteit aan verschillende werkvormen op te nemen. Dit heeft geresulteerd in:

-        creatieve opdrachten zoals het kwartet , het datingprofiel en het maken van een initiaal;

-         opdrachten die de onderzoeksvaardigheden en zelfstandigheid van de leerlingen stimuleren, zoals opdracht over uitzonderlijke vrouwen in de Middeleeuwen, het kwartet en de opdracht over de middeleeuwse gebouwen;

-          reflecterende opdrachten, zoals Opdracht 5.2. Beatrijs’ mening over hedendaagse liefde, opdracht 6.4. Vrouwen toen en nu en de opdrachten in les 3;

-          opdrachten waarin de leerlingen kennis maken met het wetenschappelijke veld, zoals les 4;

Daarnaast hebben we een verdeling gemaakt tussen oriënterende opdrachten en verdiepende opdrachten. De opbouw van de lessenreeks is ook volgens dit stramien opgebouwd, aangezien de eerste les oriënterend van aard is en de lessen die daarop volgen al dan niet voortborduren op deze kennis. De lessen kunnen echter, na enkele aanpassingen, ook afhankelijk van elkaar worden ingezet.

Een ander ordeningsprincipe dat wij hebben ingezet, is dat we een duidelijke structuur per les, te weten inleiding-opdrachten-afsluiting, hebben gehanteerd.

Toetsing

We hebben geen specifieke toetsingsmogelijkheden opgenomen, aangezien we hiervan ook geen gebruik hebben gemaakt in onze eigen praktijklessen. Wellicht is het een idee, indien u hier gebruik van wil maken, de leerlingen een dossier te laten aanleggen van verschillende opdrachten en hier een cijfer voor te geven. Daarnaast hebben we enkele suggesties voor mogelijke eindopdrachten in de vorm van een excursie of een werkstuk bijgevoegd.