De wereld van Beatrijs |
Inhoud Antwoordmodel Les 1: Inleiding Middeleeuwen Les 2: Middeleeuwse schriftcultuur Les 3: Leesclub Beatrijs Les 4: De leerling als literatuurwetenschapper Les 5: Middeleeuwse liefde Les 6: De positie van de vrouw in de Middeleeuwen Les 7: De middeleeuwse stad Les 8: Een middeleeuws klooster Eindopdrachten Handleiding voor de docent
Het lesplan
Dit lesprogramma bevat een lesplan betreffende het
Middelnederlandse werk Beatrijs en
contextlessen over de Middeleeuwen. Het lesplan bestaat uit verschillende
onderdelen die onafhankelijk van elkaar te gebruiken zijn. De focus van deze
lessen ligt op het verhaal van Beatrijs.
Daarnaast bevat dit lesplan een werkboek voor de leerling. Deze lessenreeks is vooral opgebouwd aan de hand van opdrachten, zodat
de leerlingen de lessen grotendeels zelfstandig kunnen doorwerken. Dit lesplan
bestaat uit: - Een werkboek voor de leerlingen; - Een antwoordmodel voor de docent - Digitale lesplan voor de docent met extra
lessuggesties. In het instructieboek voor de docent staan de opdrachten niet
uitgebreid uitgewerkt, aangezien dit al in het werkboek en het antwoordmodel
gedaan is. Het instructieboek biedt achtergrondinformatie en extra
lessuggesties. De voorbeelden die in het antwoordenboek zijn opgenomen zijn
ontleend aan de opdrachten van de leerlingen uit de ‘masterclass’ van het Corderius College in Amersfoort. Voor een optimaal gebruik van dit lesplan, willen wij het gebruik
van één onderwerp per les aanbevelen.
Wij raden u sterk aan om de leerlingen het verhaal van Beatrijs te
bestuderen, zodat de context van de lessen duidelijk is. Dit verhaal vormt ook
in diverse opdrachten de rode draad van dit lesplan. Lesdoel
Het primaire lesdoel van deze lessenreeks is dat leerlingen kennis
maken met het Middelnederlandse werk De
Beatrijs. Daarnaast is een zeer belangrijk secundaire lesdoel dat de
leerlingen middels dit verhaal kennis verwerven over de middeleeuwse cultuur.
Naast deze inhoudelijke leerdoelen worden de onderzoeksvaardigheden van de
leerlingen gestimuleerd, werken ze samen in groepsverband en wordt hun honger
naar kennis geprikkeld. Doelgroep Dit lesplan is in eerste instantie ontworpen voor een VWO 3
‘masterclass’ waarin hoogbegaafde leerlingen zaten. Het lesplan is echter zo
opgesteld dat het lesplan door middel van differentiatie ook voor andere
doelgroepen gebruikt kan worden. Samenstelling
van de lessen Les 1 is een inleidende les op de periode van de Middeleeuwen aan
de hand van een mindmap en een voorwerpen opdracht. De tweede les gaat over de
middeleeuwse schriftcultuur waarbij deelonderwerpen zoals de verschillen tussen
het middeleeuwse boek en het moderne boek, transcriberen van een oude tekst en
het maken van een initiaal. De derde les concentreert zich geheel op het lezen
van De Beatrijs met behulp van de
zogenaamde Bulkboekversie. De vierde
les, waarbij de leerling in de schoenen
van een literatuurwetenschapper zal stappen door te werken met de zogenaamde
editietechniek, is verdiepend van aard. De vijfde les gaat over
liefdesopvattingen in de Middeleeuwen, waarbij ook de liefdesopvattingen van
Beatrijs de revue passeren en de
leerlingen een datingprofiel van Beatrijs kunnen maken en een liefdesquiz
kunnen doen. De zesde les bespreekt de positie van de vrouw in de Middeleeuwen
waarbij een vergelijking wordt getrokken tussen Beatrijs en de huidige positie
van de vrouw en waarin de leerling kennis maakt met uitzonderlijke middeleeuwse
vrouwen. Les vijf en zes sluiten goed op elkaar aan. In les zeven maakt de
leerling kennis met de middeleeuwse stad met behulp van een stadsplattegrond,
het middeleeuwse straatbeeld en middeleeuwse gebouwen. De achtste les gaat in
op de praktijk van het middeleeuwse klooster middels een creatieve opdracht. Educatieve
verantwoording Aan dit lesplan liggen een aantal overwegingen ten grondslagen.
Wij, Guus Wesselman en Olga Mackaay, hadden beperkte ervaring in het onderwijs.
Deze overwegingen zijn dan ook intuïtief van aard en/of gestuurd door de
opvattingen van Marjan Sikkema en Hannah Jansen, studenten van de Educatieve
master Nederlands en onze docenten. In onze lessen hebben wij gepoogd om een diversiteit aan
verschillende werkvormen op te nemen. Dit heeft geresulteerd in: - creatieve opdrachten zoals het kwartet , het
datingprofiel en het maken van een initiaal; - opdrachten die de onderzoeksvaardigheden en
zelfstandigheid van de leerlingen stimuleren, zoals opdracht over
uitzonderlijke vrouwen in de Middeleeuwen, het kwartet en de opdracht over de
middeleeuwse gebouwen; - reflecterende opdrachten, zoals Opdracht 5.2.
Beatrijs’ mening over hedendaagse liefde, opdracht 6.4. Vrouwen toen en nu en de
opdrachten in les 3; - opdrachten waarin de leerlingen kennis maken met
het wetenschappelijke veld, zoals les 4; Daarnaast hebben we een verdeling gemaakt tussen oriënterende
opdrachten en verdiepende opdrachten. De opbouw van de lessenreeks is ook
volgens dit stramien opgebouwd, aangezien de eerste les oriënterend van aard is
en de lessen die daarop volgen al dan niet voortborduren op deze kennis. De
lessen kunnen echter, na enkele aanpassingen, ook afhankelijk van elkaar worden
ingezet. Een ander ordeningsprincipe dat wij hebben ingezet, is dat we een
duidelijke structuur per les, te weten inleiding-opdrachten-afsluiting, hebben
gehanteerd. Toetsing
We
hebben geen specifieke
toetsingsmogelijkheden opgenomen, aangezien we hiervan ook geen gebruik
hebben
gemaakt in onze eigen praktijklessen. Wellicht is het een idee, indien
u hier
gebruik van wil maken, de leerlingen een dossier te laten aanleggen van
verschillende opdrachten en hier een cijfer voor te geven. Daarnaast
hebben we enkele suggesties voor mogelijke eindopdrachten in de vorm
van een excursie of een werkstuk bijgevoegd. |